ÇEK SUÇU CEZAİ SORUMLULUK SINIRLAMASI

YARGITAY 10.C.D.
KANUN YARARINA BOZMA İSTEMİ ADALET BAKANLIĞI 2010- 4072.33861 NO,LU TEBLİĞNAME

5941 sayılı Kanun'un 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "...karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, ....cezasına hükmolunur."
Aynı Yasa maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "...çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmakla yükümlü olan kişi, çek hesabı sahibidir. Çek hesabı sahibinin tüzel kişi olması hâlinde, bu tüzel kişinin MALİ İŞLERİNİ YÜRÜTMEKLE görevlendirilen YÖNETİM ORGANININ ÜYESİ, böyle bir BELİRLEME YAPILMAMIŞSA YÖNETİM ORGANINI OLUŞTURAN gerçek KİŞİ VEYA KİŞİLER",

Hükümleri karşısında, tüzel kişilerde cezai sorumluluğun;
Mali işleri yürütmekle görevli YÖNETİM ORGANI ÜYESİ,ya da YÖNETİM ORGANI ÜYELERİ
Olduğu,
VEKALETEN VEYA YETKİLİ TEMSİLCİ ARACILIĞI İLE KEŞİDE EDİLEN ÇEKLERDE;
Yönetim organı üyesi OLMAYAN ve dışarıdan atanan yetkili temsilci ile, Yönetim organı üyesi OLMAYAN herhangi bir şirket ortağının CEZAEN SORUMLU OLMAYACAĞI yukarıya alıntılanan yasa hükümlerinden açıkça anlaşılmaktadır.

Diğer yandan, aynı Yasa maddesinin ÜÇÜNCÜ fıkrasındaki "Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemez. Gerçek kişinin temsilcisi veya vekili olarak çek düzenlenmesi hâlinde, bu çekten dolayı hukukî ve cezaî sorumluluk çek hesabı sahibine aittir." Hükmü karşısında, tüzel kişinin vekil veya temsilcisi aracılığıyla ÇEK KEŞİDE EDEBİLECEĞİ ANLAMI ÇIKMAKTA İSE DE, bu durum ancak keşide edilen çekin GEÇERLİ OLMASI SONUCUNU DOĞURUR. YÖNETİM ORGANI ÜYESİ OLMAYAN yetkili temsilcinin de CEZAİ SORUMLULUĞU OLDUĞU ANLAMINA GELMEMEKTEDİR. Zira cezaen sorumlu olanlar Yasa'nın 5(2) maddesinde SINIRLANMIŞTIR.

Yukarıda arz edilen hususlar karşısında, TÜZEL KİŞİLERCE DÜZENLENEN çeklere ilişkin çek suçları ile ilgili yapılan soruşturmalarda, keşide eden YETKİLİ TEMSİLCİNİN KEŞİDE TARİHİNDE;
YÖNETİM ORGANI ÜYESİ OLUP OLMADIĞI,
Yönetim organı üyesi ise ÇEK KEŞİDE ETMEYE YETKİSİ BULUNUP BULUNMADIĞI,
Hususlarının İLGİLİ TİCARET SİCİL MÜDÜRLÜĞÜNDEN sorularak tespiti gerekir. AKSİ TAKDİRDE CEZAEN SORUMLU OLMAYAN;
Herhangi bir yetkili temsilci,
YÖNETİM KURULUNDA BULUNMAYAN şirket ortağı,
Yönetim kurulunda bulunmakla biklikte, BÖYLE BİR BELİRLEME YAPILMIŞ OLMASI HALİNDE "MALİ İŞLERİNİ YÜRÜTMEKLE görevlendirilen YÖNETİM ORGANININ ÜYESİ" OLMAYAN kişi hakkında dava açılmış olması kanuna aykırıdır.

Tüzel kişilerce düzenlenen çek suçlarında, İDDİANAME DÜZENLENİRKEN şüphelinin YETKİLİ YÖNETİM ORGANI ÜYESİ veya böyle bir belirleme yapılmamış olması halinde YÖNETİM ORGANI ÜYELERİNDEN BİRİ olup olmadığı husus araştırılmamış ise;

5271 sayılı CMK'nin 174(1) madde ve fıkrasının b)bendindeki "Suçun sübûtuna etki edeceği mutlak sayılan mevcut bir delil toplanmadan düzenlenen," NİTELİKTEKİ İDDİANAMENİN İADESİNE KARAR VERİLMESİ GEREKİRKEN AKSİNE HÜKÜM KURULMASI BOZMAYI GEREKTİRMİŞ...